Ο Επιτάφιος του Σείκιλου :
Γράφτηκε γύρω στο 200 π.Χ. επάνω σε επιτύμβια κυλινδρική στήλη.
Ανακαλύφθηκε το 1883 στην τουρκική πόλη Αϊδίνιο, όπως είναι το σύγχρονο όνομα των αρχαίων Τράλλεων.
Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε:
ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ
ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ
(Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος ως διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης).
Στη μέση υπάρχουν οι στίχοι του τραγουδιού μαζί με τα σύμβολα της μελωδίας
ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ,
ΜΗΔΕΝ ΟΛΩΣ ΣΥ ΛΥΠΟΥ.
ΠΡΟΣ ΟΛΙΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΖΗΝ,
ΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ
Μετάφραση
Όσο ζεις λάμψε,
καθόλου μη λυπάσαι.
Γιατί λίγο διαρκεί η ζωή,
ο χρόνος καθορίζει το τέλος.
Σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη.
Γράφτηκε γύρω στο 200 π.Χ. επάνω σε επιτύμβια κυλινδρική στήλη.
Ανακαλύφθηκε το 1883 στην τουρκική πόλη Αϊδίνιο, όπως είναι το σύγχρονο όνομα των αρχαίων Τράλλεων.
Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε:
ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ
ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ
(Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος ως διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης).
Στη μέση υπάρχουν οι στίχοι του τραγουδιού μαζί με τα σύμβολα της μελωδίας
ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ,
ΜΗΔΕΝ ΟΛΩΣ ΣΥ ΛΥΠΟΥ.
ΠΡΟΣ ΟΛΙΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΖΗΝ,
ΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ
Μετάφραση
Όσο ζεις λάμψε,
καθόλου μη λυπάσαι.
Γιατί λίγο διαρκεί η ζωή,
ο χρόνος καθορίζει το τέλος.
Σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη.
|
Η Νευματική σημειογραφία (από τον 8ο αιώνα)
Ονομάζεται το σύνολο διαφορετικών συστημάτων σημειογραφίας που χρησιμοποιήθηκαν για την απόδοση της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής μέχρι την ανακάλυψη του πενταγράμμου.
Χρησιμοποιούνται ως σήμερα - για παράδειγμα - στη βυζαντινή μουσική. Στις νευματικές σημειογραφίες δεν χρησιμοποιούνται φθογγόσημα, τα οποία στο σύστημα του πενταγράμμου δηλώνουν συγκεκριμένους μουσικούς φθόγγους ανεξάρτητα από το τι προηγείται ή ακολουθεί, αλλά νεύματα, τα οποία δηλώνουν το διάστημα, το κατά πόσο δηλαδή θα πρέπει να ανέβει ή να κατέβει η φωνή σε σχέση με τον προηγούμενο φθόγγο.
Λειτουργούσε περισσότερο ως στήριγμα της μνήμης και όχι τόσο για να αποδώσει με ακρίβεια τη μελωδική γραμμή, ούτε και να αποδώσει το ρυθμό, ο οποίος ακολουθούσε τον τονισμό του κειμένου.
Ονομάζεται το σύνολο διαφορετικών συστημάτων σημειογραφίας που χρησιμοποιήθηκαν για την απόδοση της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής μέχρι την ανακάλυψη του πενταγράμμου.
Χρησιμοποιούνται ως σήμερα - για παράδειγμα - στη βυζαντινή μουσική. Στις νευματικές σημειογραφίες δεν χρησιμοποιούνται φθογγόσημα, τα οποία στο σύστημα του πενταγράμμου δηλώνουν συγκεκριμένους μουσικούς φθόγγους ανεξάρτητα από το τι προηγείται ή ακολουθεί, αλλά νεύματα, τα οποία δηλώνουν το διάστημα, το κατά πόσο δηλαδή θα πρέπει να ανέβει ή να κατέβει η φωνή σε σχέση με τον προηγούμενο φθόγγο.
Λειτουργούσε περισσότερο ως στήριγμα της μνήμης και όχι τόσο για να αποδώσει με ακρίβεια τη μελωδική γραμμή, ούτε και να αποδώσει το ρυθμό, ο οποίος ακολουθούσε τον τονισμό του κειμένου.
Ένα άλλο παράδειγμα νευματικής σημειογραφίας που χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα, είναι η Βυζαντινή παρασημαντική.
Τα νεύματα δείχνουν και στη συγκεκριμένη περίπτωση πόσο πρέπει να ανέβει ή να κατέβει η φωνή σε σχέση με τον προηγούμενο φθόγγο και όχι συγκεκριμένους μουσικούς φθόγγους.
|
Ύμνος της Μεγάλης Εβδομάδας: διακρίνεται το ισοκράτημα, που είναι η μόνη "πολυφωνία" που επιτρέπεται στη Βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική. |
Μετρική Σημειογραφία
Αποτελεί το σύστημα μουσικής σημειογραφίας που χρησιμοποίησε η Ευρώπη από τον 13ο αιώνα έως και τον 16ο αιώνα.
Αποτελεί το σύστημα μουσικής σημειογραφίας που χρησιμοποίησε η Ευρώπη από τον 13ο αιώνα έως και τον 16ο αιώνα.
Υπάρχει η δυνατότητα απεικόνισης κάθε ρυθμικής αξίας ως ξεχωριστό φθογγόσημο.
Περνά από δύο φάσεις εξέλιξης:
- τη μαύρη μετρική σημειογραφία (13ος - 15ος αι.), όπου τα φθογγόσημα είναι μαύρα και
- τη λευκή μετρική σημειογραφία (15ος - 16ος αι.), όπου τα φθογγόσημα είναι λευκά.
Το πεντάγραμμο
Το πεντάγραμμο δεν διέθετε εξ αρχής πέντε γραμμές.
Η πρώτη του εφαρμογή από τον Γκουίντο ντ' Αρέτσο χρησιμοποιεί τέσσερις γραμμές, ένα σύστημα το οποίο χρησιμοποιείται ακόμη και στις μέρες μας, για ορισμένους τύπους μεσαιωνικής φωνητικής μουσικής.
Τον 18ο αιώνα, το πεντάγραμμο έφτασε να διαθέτει ακόμη και οκτώ γραμμές, ωστόσο η εκδοχή των πέντε γραμμών έχει επικρατήσει από τον 15ο αιώνα.
20ος αιώνας - Σύγχρονη μουσική
Στη μουσική του ο Γιάννης Ξενάκης προσπάθησε να εφαρμόσει τους φυσικούς νόμους που διέπουν διάφορα φαινόμενα, όπως το θρόισμα των φύλλων, τον ήχο των τζιτζικιών κλπ.
Χαρακτηριστικό έργο του (που τον έκανε και ευρέως γνωστό) είναι οι "Μεταστάσεις"για 61 μουσικούς, που το έγραψε το 1954: στο έργο αυτό για να πετύχει να εφαρμόσει τους φυσικούς νόμους που λέγαμε και πριν, χρησιμοποιεί ιδιαίτερες τεχνικές παιξίματος των οργάνων : ουσιαστικά, η "παρτιτούρα" του έργου, είναι μια γραφική παράσταση, όπου στον άξονα x είναι ο χρόνος και στον άξονα ψ είναι οι συχνότητες (Hz) των μουσικών φθόγγων.
Στη μουσική του ο Γιάννης Ξενάκης προσπάθησε να εφαρμόσει τους φυσικούς νόμους που διέπουν διάφορα φαινόμενα, όπως το θρόισμα των φύλλων, τον ήχο των τζιτζικιών κλπ.
Χαρακτηριστικό έργο του (που τον έκανε και ευρέως γνωστό) είναι οι "Μεταστάσεις"για 61 μουσικούς, που το έγραψε το 1954: στο έργο αυτό για να πετύχει να εφαρμόσει τους φυσικούς νόμους που λέγαμε και πριν, χρησιμοποιεί ιδιαίτερες τεχνικές παιξίματος των οργάνων : ουσιαστικά, η "παρτιτούρα" του έργου, είναι μια γραφική παράσταση, όπου στον άξονα x είναι ο χρόνος και στον άξονα ψ είναι οι συχνότητες (Hz) των μουσικών φθόγγων.
|
Παρακολουθήστε καθώς η βελόνα του χρόνου κινείται επάνω στην "παρτιτούρα", πώς το παίξιμο των οργάνων ακολουθεί τις οδηγίες του συνθέτη... |