Χριστούγεννα
Το Δωδεκαήμερο ή Δωδεκάμερο: Είναι η περίοδος από τις 25 Δεκεμβρίου μέχρι τις 5 Ιανουαρίου.
Κατά τη λαϊκή παράδοση, ανεβαίνουν οι Καλικάντζαροι στην επιφάνεια της γης από τον Κάτω Κόσμο, μπαίνουν στα σπίτια από την καπνοδόχο και τα αναστατώνουν. Για να τους διώξουν, οι ένοικοι σχεδιάζουν το σημείο του σταυρού σε διάφορα μέρη του σπιτιού και φροντίζουν να έχουν αναμμένη φωτιά. Ειδικότερα, στη Χίο και στη Θράκη ολόκληρο το Δωδεκαήμερο καίει στη «γωνιά» ένα χοντρό κούτσουρο, το «χριστόξυλο» ή «σκαρκάντζαλος». Τη στάχτη από το ξύλο αυτό την έριχναν στους αγρούς για να τους προφυλάξουν από κάθε κακό.
Σχετικό έθιμο είναι και το άναμμα μεγάλης φωτιάς στο ύπαιθρο κατά την προπαραμονή, την παραμονή ή ανήμερα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανίων, με σκοπό να τους διώξουν.
Κατά τη λαϊκή παράδοση, ανεβαίνουν οι Καλικάντζαροι στην επιφάνεια της γης από τον Κάτω Κόσμο, μπαίνουν στα σπίτια από την καπνοδόχο και τα αναστατώνουν. Για να τους διώξουν, οι ένοικοι σχεδιάζουν το σημείο του σταυρού σε διάφορα μέρη του σπιτιού και φροντίζουν να έχουν αναμμένη φωτιά. Ειδικότερα, στη Χίο και στη Θράκη ολόκληρο το Δωδεκαήμερο καίει στη «γωνιά» ένα χοντρό κούτσουρο, το «χριστόξυλο» ή «σκαρκάντζαλος». Τη στάχτη από το ξύλο αυτό την έριχναν στους αγρούς για να τους προφυλάξουν από κάθε κακό.
Σχετικό έθιμο είναι και το άναμμα μεγάλης φωτιάς στο ύπαιθρο κατά την προπαραμονή, την παραμονή ή ανήμερα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανίων, με σκοπό να τους διώξουν.
Όπως βλέπουμε, κάθε χώρα έχει τα δικά της έθιμα, τα δικά της κάλαντα και τον δικό της τρόπο να γιορτάζει τις ημέρες αυτές.
Τα κάλαντα
"Τα τραγούδια του αγερμού, τα οποία τραγουδούν ομάδες παιδιών σε συγκεκριμένες μέρες του χρόνου, πηγαίνοντας από πόρτα σε πόρτα για να μαζέψουν μικρά φιλοδωρήματα σε είδη ή κέρματα έχουν στενή σχέση με συνήθειες που υπήρχαν στη λατρεία στην αρχαιότητα.
Γιατί είναι ολοφάνερη η συγγένειά τους με τα αρχαία έθιμα της ειρεσιώνης, του κορωνίσματος, του χελιδονίσματος.
Και δεν έχουν μόνο αυτά τα τραγούδια ίδιο θέμα με τα αντίστοιχα αρχαία, αλλά είναι όμοια και στη σύνθεσή τους, στον χαρακτήρα τους και στα συναισθήματα που εκφράζονται.
Και στα αρχαία, όπως και στα σημερινά εκφράζονται οι φιλικές ευχές που σκοπό έχουν την ευημερία του σπιτιού στο οποίο τραγουδιούνται..."
Απόσπασμα του Κλοντ Φοριέλ*, που χρησιμοποιεί ο Νίκος Πολίτης στα "Δημοτικά τραγούδια" ως εισαγωγή για την ενότητα με τα κάλαντα.
Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε πως τα κάλαντα είναι παραδοσιακά τραγούδια!
Που σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο συνθέτης τους ή ο στιχουργός τους....είναι όλα εμπνευσμένα από τον Ελληνικό λαό, όπως και όλα τα κάλαντα από τους λαούς τους ανά τον κόσμο και διαδόθηκαν προφορικά, από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά!
Σε αντίθεση με τα επετειακά τραγούδια (Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς κλπ), για τα οποία γνωρίζουμε τον συνθέτη και τον στιχουργό τους και επομένως δεν πρόκειται για κάλαντα.
Για παράδειγμα, η Άγια Νύχτα είναι ένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι που γνωρίζουμε τους δύο συνθέτες που το έγραψαν, ενώ παρακάτω μπορείτε να δείτε τη χειρόγραφη παρτιτούρα της....
"Τα τραγούδια του αγερμού, τα οποία τραγουδούν ομάδες παιδιών σε συγκεκριμένες μέρες του χρόνου, πηγαίνοντας από πόρτα σε πόρτα για να μαζέψουν μικρά φιλοδωρήματα σε είδη ή κέρματα έχουν στενή σχέση με συνήθειες που υπήρχαν στη λατρεία στην αρχαιότητα.
Γιατί είναι ολοφάνερη η συγγένειά τους με τα αρχαία έθιμα της ειρεσιώνης, του κορωνίσματος, του χελιδονίσματος.
Και δεν έχουν μόνο αυτά τα τραγούδια ίδιο θέμα με τα αντίστοιχα αρχαία, αλλά είναι όμοια και στη σύνθεσή τους, στον χαρακτήρα τους και στα συναισθήματα που εκφράζονται.
Και στα αρχαία, όπως και στα σημερινά εκφράζονται οι φιλικές ευχές που σκοπό έχουν την ευημερία του σπιτιού στο οποίο τραγουδιούνται..."
Απόσπασμα του Κλοντ Φοριέλ*, που χρησιμοποιεί ο Νίκος Πολίτης στα "Δημοτικά τραγούδια" ως εισαγωγή για την ενότητα με τα κάλαντα.
Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε πως τα κάλαντα είναι παραδοσιακά τραγούδια!
Που σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο συνθέτης τους ή ο στιχουργός τους....είναι όλα εμπνευσμένα από τον Ελληνικό λαό, όπως και όλα τα κάλαντα από τους λαούς τους ανά τον κόσμο και διαδόθηκαν προφορικά, από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά!
Σε αντίθεση με τα επετειακά τραγούδια (Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς κλπ), για τα οποία γνωρίζουμε τον συνθέτη και τον στιχουργό τους και επομένως δεν πρόκειται για κάλαντα.
Για παράδειγμα, η Άγια Νύχτα είναι ένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι που γνωρίζουμε τους δύο συνθέτες που το έγραψαν, ενώ παρακάτω μπορείτε να δείτε τη χειρόγραφη παρτιτούρα της....
Πάμε να κρατήσουμε τον ρυθμό στο παρακάτω βίντεο σε ένα απόσπασμα από τον Καρυοθραύστη (θυμάστε τον συνθέτη;) |
|
Τα Χριστούγεννα όπως τα αποτύπωσαν διάσημοι ζωγράφοι
Παρτιτούρες.....